Caretta caretta ile yeşil deniz kaplumbağaları, Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) 'Tehlikede (EN)' yani nesli tehlike altında 'kırmızı liste'de yer alıyor. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Türkiye'de toplam 21 alanı caretta carettaların yuvalama alanı olarak belirleyerek koruma altına aldı. 21 yuvalama alanından 9'una sahip Antalya, 640 kilometrelik sahil bandıyla tüm Akdeniz'de caretta carettalar için en önemli yaşam alanını oluşturuyor.
5'İ YEŞİL, 4'Ü CARETTA ÖLÜSÜ SAHİLLERE VURDU
Kemer ilçesine bağlı yaklaşık 3,7 kilometrelik Çıralı sahili, Kumluca ilçesine bağlı 300 metrelik Olimpos sahili ile 14 kilometrelik Mavikent sahili, Antalya'daki yuvalama alanlarından üçünü oluşturuyor. Carettaların yumurta bırakmak için çıktığı bu sahillere, aynı dönemde yeşil deniz kaplumbağaları da beslenmek için çıkıyor. Nisan ayı sonundan beri geçen 2,5 ayda bu 3 sahilde toplam 9 caretta ve yeşil deniz kaplumbağası ölüsü bulundu.
BOYLARI ÖLÇÜLÜP YAŞLARI TESPİT EDİLİYOR
Çıralı Kıyı Koordinasyon Komisyonu Başkanı Erdal Elginöz, Üç sahilde 5'i yeşil deniz kaplumbağası, 4'ü caretta toplam 9 deniz kaplumbağası ölüsü gördüklerini kaydetti. Elginöz, “Biz bu hayvanların boyunu ölçüyoruz. DNA örnekleri alınabilecek durumda olanları Dalyan'daki Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi'ne (DEKAMER) bildiriyoruz. Olmayanları ise gömüyoruz. Gömülen kaplumbağaları belli bir süre geçtikten sonra çıkarıp yaşını tespit etmek için 'humerus' yani ön kol kemiklerinden kesit alıyoruz. Bunlar laboratuvar ortamında inceleniyor ve yaşları saptanıp raporlanıyor. Ölü kaplumbağaların otopsileri de DEKAMER'de gerçekleştiriliyor" dedi.
KAPLUMBAĞALARIN ÖLÜM NEDENLERİ
Antalya'da bu yıl ilk kaplumbağa ölülerinin nisan ayının son haftasında balıkçılar tarafından görüldüğünü belirten Komisyon Başkanı Erdal Elginöz, "Balıkçı ağında boğulduğunu düşünüyoruz. Çünkü poşetle ilgili bir şey veya pervane yarası yoktu. İkisi de genç, 30'lu yaşlarda biri erkek, biri dişi ve muhtemelen çiftleşirken ağa girmişlerdi. Yine farklı zamanlarda ölü bulduğumuz bir carettanın üzerinde ise 'parakete' denilen yüzlerce iğneli olta vardı. Oltaya takılmış kurtulamamış. Bir carettanın ise sırtında pervane izleri vardı, sürat teknesi pervanesi parçalamış. İkisinin ise boğazından poşet çıkardık. Birinde yüzgeç diplerinde morluk, darbeler vardı. Nasıl olduğunu bilmiyoruz. Belki ağdan çıkarken aldığı darbeler nedeniyle olmuştu" diye konuştu.
ŞEFFAF POŞETİ DENİZANASI ZANNEDİYOR
Carettaların denizdeki poşetleri, özellikle de şeffaf poşetleri denizanası sandıklarını vurgulayan Elginöz, şöyle dedi:
"Carettalar denizanalarını yiyerek beslenir. Antalya'da denizi denizanalarından temizleyen en önemli canlıdır caretta. Carettaları çıkarırsanız Antalya'da denize girilemez. 500'ü Antalya kıyılarında, bütün Akdeniz'de yaklaşık 2 bin caretta var. Her biri günde 2-3 denizanası tüketir. Carettalar olmazsa ortalığı denizanalarının basacağı bilimsel bir gerçek. O yüzden turizmcilerin de carettalar için seferber olması gerekir. Maalesef denizde yüzen şeffaf poşetleri denizanası zannederek yutmaları sonucu bağırsak tıkanması, boğulma gibi sebeplerle ölüyorlar."
YETİŞKİN BİR CARETTANIN ÖLMESİ ÇOK TRAJİK
Yetişkin bir carettanın ölmesinin çok trajik olduğuna dikkati çeken Elginöz, "Örneğin geçen yıl Çıralı ve yan koylardan toplam 9 bin yavru denize göndermiştik. Bunlardan yalnızca 9'u erişkin yaşa ulaşabilir. 9 ölü kaplumbağanın kıyıya vurması bir yıl boyunca Çıralı koyundan denize gönderdiğimiz bütün yavruların ölmüş olması anlamına gelir ve çok trajik. Denizlerdeki koruma önlemlerinin de artırılması gerekiyor. Bunun için de ilgili kurumlarla daha geniş kapsamlı çalışmalar planlıyoruz. Çünkü yalnızca yuva alanlarını korumanın carettaların geleceği için yeterli olmadığı ortaya çıkmaktadır" dedi.
'DENİZDE DE ÖNLEM GEREKİYOR'
En büyük ölüm nedenlerinin balıkçı ağları, oltalar, poşet ve kirlilik olduğuna işaret eden Elginöz, “Valilik, Doğa Koruma ve Milli Parklar, kaymakamlık, belediye gibi ilgili kurumlarla bu konuda bir toplantı planlıyoruz. Caretta yumurtlama alanlarında 1 mil içinde olta ve ağ kullanılmaması, sürat teknelerinin 5 milden fazla hız yapmaması gerekiyor. Bütün bunların titizlikle denetlenmesi caretta ölümlerini azaltmaya yardımcı olacaktır. Plastik, çöp atılmaması konusunda da insanlarımızın bilinçlendirilmesi gerekiyor. 16 Haziran Dünya Deniz Kaplumbağaları Günü'nde de Çıralı'da bir etkinlik düzenleyeceğiz. Hem sahilde hem denizde mümkün olduğunca plastik atıkları temizleyeceğiz" diye konuştu.
HATAY'DA İKİ CARETTA KURTARILDI
Diğer yandan Hatay'da ise sahilde balıkçı ağlarına dolanmış, ölmek üzere olan iki kaplumbağa kurtarıldı. Samandağ sahilinde balıkçı ağlarına dolanmış bulunan kaplumbağa Hatay Tabiatı Koruma Derneği gönüllülerince kurtarılırken, Arsuz sahilinde ise yine balıkçı ağlarına dolanmış şekilde bulunan kaplumbağa gönüllüler tarafından kurtarıldı.