Alparslan ÇINAR/ANTALYA, (DHA)-
Türkiye'de turizmin olduğu kadar örtü altı üretimin de merkezi olan Antalya, yaş sebze meyve üretimiyle hem iç piyasanın hem de komşu ülkelerin ihtiyacını karşılıyor. Yaş sebze meyvenin her mevsim pazar tezgahında görüldüğü kentte, zaman zaman tartışmalara da yol açan 'parayı üretici değil, aradaki komisyoncu ve tüccar kazanıyor' düşüncesini DHA ekibi yerinde araştırdı.
Antalya'da domates, biber, patlıcan gibi sebzelerin fiyatına etki eden faktörlerin, iklim koşulları ile semt pazarlarının konumunun olduğu ifade edildi. Halden kilosu 3 TL'ye çıkan domates, gelir düzeyi orta seviye olan semt pazarında 5 TL'ye alıcı bulurken, aynı domates gelir düzeyi, pazar yeri kirası ve çalışanların ücretleri gibi faktörlerin biraz daha yüksek olduğu semtlerde 8 TL ile 10 TL arasında alıcı buluyor.
'HAVA DÜZELİNCE MAHSUL FİYATI NORMALE DÖNER'
Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, sebze ve meyvenin üretimden tüketiciye ulaşma sürecine ilişkin bilgi verdi. İç piyasa arzının yanı sıra iklim koşullarının da fiyatlarda etkili olduğunu kaydeden Alp, "Hava düzelince mahsulün fiyatı normale döner. Şu anda domatesin halde kilogram fiyatı 4-5 TL civarında. Kışın fiyatlarda denge olmaz. Mart ayında dengelenir. Fiyatlar şu anda çok yüksek değil, çiftçi ürünü korumak için serada kömür yakıyor. Girdi maliyetine bir de bu ekleniyor. Fidanın fiyatı 4 TL, gübresi, suyu, işçi emeği derken inanın çiftçinin cebine kilogramda 1 TL ya kalır ya kalmaz. Çiftçinin ayakta kalmaktan başka amacı yok" dedi.
Nazif Alp, kentteki semt pazarlarında her keseye uygun ürün olduğunu da kaydederek, ürünlerin sınıfına göre fiyatlandırıldığını ifade etti. Nazif Alp, kente düşen yağış miktarı ve soğuk havaların çiftçiyi çok fazla etkilemediğini, güneşli gün sayısının düşük olması nedeniyle ürünlerin geç olgunlaştığını anlattı.
SEMTE GÖRE FARKLILIK
Antalya Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncular Derneği (ANTKOMDER) Başkan Yardımcısı Emin Böcek, domatesin serada 3 sınıfa ayrıldığını söyledi. 1'inci sınıf domatesin kilogram fiyatının 5 TL, 2'nci sınıfın 3 TL, 3'üncü sınıf domatesin ise 1.5- 2 TL bandında hale getirildiğini söyleyen Böcek, gelir düzeyi yüksek semtlere sadece 1'nci sınıf domatesin götürüldüğünü ifade etti. Aynı ürünün fiyatının semtlere göre farklılık gösterdiğini kaydeden Böcek "Lara bölgesindeki semt pazarıyla Kepez bölgesindeki semt pazarının fiyatları aynı değil. Kiraları, gideri de farklı" dedi.
'FİYATLAR ABARTILDIĞI GİBİ DEĞİL'
20 dönümlük serada üretim yapan Turan İnce, domates ve biber üretimi yaptığını belirtti. Fiyatların abartıldığı gibi olmadığını söyleyen İnce, "Sadece kendi açımızdan düşünmeyelim. Bunu alıp satan insanların da maliyeti var. Depolama, nakliye, işçilik maliyeti var. Bedava alsa bile bir ürünü 1.5 TL'den aşağı satarsa zarar eder. Semtine göre fiyatlar değişiyor" diye konuştu.
'PAHALILIĞIN NEDENİ BİZ DEĞİLİZ'
Üretici İsmail Serik de 20 dönümlük serada domates üretimi yaptığını, semt pazarındaki ürünlerin fiyatının pahalı olmasının kendilerinden kaynaklanmadığını anlattı. Serik, "Biz ürünlerimizi komisyoncu arkadaşlarımıza götürüyoruz, onlar da tüccara aktarıyor. Semt pazarına gidiyor. Onların da masrafı var. 5 TL'ye benden alınan domates 15 TL'ye satılırsa bu pahalı. Ama pazarda 8-10 TL'ye satılırsa normal. Semtlerin gelir seviyesi değişik olduğu için ona göre fiyat veriliyor" dedi.
Semt pazarında domates satan İzzet Dinçer, halden aldığı fiyatların üzerine 1-2 TL ekleyip tezgaha getirdiğini söyledi. 10 TL'ye sattığı ürünü halden 2 TL'ye almadığını ifade eden Dinçer, "Vatandaş sanıyor ki 2 TL'ye alıp 10 TL'ye satıyoruz. Ben bu ürünü kilogramı 8 TL'ye aldım, 10 TL'ye satıyorum. Sadece 1 TL kazanıyorum, gerisi maliyet" diye konuştu.
'SATIŞ YOK DENECEK KADAR AZ'
Toptancı halden domatesi 4 TL'ye aldığını, pazar tezgahında 5 TL'ye satmaya çalıştığını anlatan Fuat Türeli ise "Satışlar yok denecek kadar az. Tüketici maddiyattan dolayı alamıyor. 2 TL'ye verdiğim zamanlarda da alınmadığı oluyordu. Semt pazarcıları olarak üreticilerle bir aradayız. Üretim maliyetleri yüksek olduğu için genel olarak fiyatlar pahalı" dedi.
ANTALYA HALİ'NDEKİ FİYATLAR
Antalya Toptancı Hali'nde kilogram fiyatları şu şekilde: Domates 3- 5 TL, çeri domates 4.5- 8 TL, dolma biber 4.5- 6 TL, sivri biber 3- 4 TL, salatalık 3- 4 TL, patates 1.20- 2.5 TL, kuru soğan 1- 2 TL.
