1964 yılında Antalya Belediye Başkanı Dr. Avni Tolunay'ın öncülüğünde başlayan ve bugüne dek Metin Erksan, Yılmaz Güney, Bilge Olgaç, Atıf Yılmaz, Yavuz Turgul, Ömer Kavur, Zeki Demirkubuz, Yeşim Ustaoğlu, Nuri Bilge Ceylan ve Reha Erdem gibi birçok usta ismin sinema yolculuklarındaki en önemli duraklardan biri olan Antalya Altın Portakal Film Festivali, yıllar içinde ulusal sinemanın kalbinin attığı bir etkinliğe dönüştü. Fikir babası yönetmen Behlül Dal'ın, o dönem arkadaşı Avni Tolunay'ın belediye başkanı olmasıyla 1964 yılında ilki düzenlenen festivalin venüs heykeli ve portakal simgesi oldu. İlk festivalde en iyi film Halit Refiğ'in 'Gurbet Kuşları' olurken, Türkan Şoray ve İzzet Günay en iyi oyuncular seçildi.
FESTİVALİN KLASİĞİ: KORTEJ
Kentteki yansımaları her yıl tahmin edilenin çok ötesine taşınan festivalin en renkli bölümünü korteje yürüyüşü oluşturdu. Yıllarca beyazperdeden izledikleri oyunculara dokunma şansını yakalayan sanatseverler 55 yıldır sanatçıları yakından görebilmek için kilometrelerce sıra oluşturdu. Bu yıl da festivalde aynı görüntülerin yaşanması bekleniyor.
TARIK AKAN EN ÇOK ÖDÜL ALAN OYUNCU
Altın Portakal'ın en fazla ödül alan yönetmeni, sinema dünyasının duayenlerinden Atıf Yılmaz oldu. Yılmaz, 6 kez Altın Portakal'ı havaya kaldırdı. Yılmaz'ı 4 ödülle Ömer Kavur, 3'er ödülle Halit Refiğ ve Nuri Bilge Ceylan takip ediyor. 'En İyi Kadın Oyuncu' ödülünü Hülya Koçyiğit 5, Türkan Şoray 4 kez kazandı. En İyi Erkek Oyuncu ödülünü en çok alan isim ise 6 kez ödül heykelciğini alan, birkaç yıl önce hayata gözlerini yuman Tarık Akan oldu.
KESİNTİLER DE OLDU
Bu yıl 56'ncısı düzenlenen film festivali, tarihinde kesintilere de uğradı. 1979 yılında 16'ncısı düzenlenirken, Sansür Kurulu'nun yarışmaya katılan bazı filmleri yasaklayıp, bazı bölümleri de sansürlemek istemesi üzerine bütün yapımcılar festivalden filmlerini çekti. Festivalde o yıl sadece kısa metraj film yarışması gerçekleştirildi. 17'nci Altın Portakal Film Yarışması ise 12 Eylül 1980 askeri darbe nedeniyle düzenlenemedi.
TARTIŞMASIZ FESTİVAL GÖRÜLMEDİ
Türkiye sinema tarihinin en uzun soluklu festivalinde tartışmalar hiç eksik olmadı. Ertem Göreç'in 'Karanlıkta Uyananlar' filminin 1965 yılında jüri tarafından görmezden gelinmesi ve çeşitli gruplar tarafından protesto edilmesi festival tarihinin ilk tartışma konusu oldu. 2005 yılında festivale 1. Uluslararası Avrasya Film Festivali eklendi. Böylece festival uluslararası platforma taşındı. Bu kategorinin gelmesiyle Antalya'ya yabancı isimler de gelmeye başladı. 47. Altın Portakal'da Uluslararası Yarışma'nın jüri üyesi olarak davetli Sırp yönetmeni Emir Kusturica'nın Bosna'da yaşanan katliama destek verdiği gerekçesiyle başlayan protestolar, Kusturica'nın kente girişiyle doruk noktasına çıktı. 2011 Altın Portakal'ı ise 'Geç Gelen Ödüller'le anılıyor.
İSMİ DE SÜREKLİ DEĞİŞİR HALE GELDİ
Festivalin adı da, yönetime gelen belediye başkanlarından nasibini aldı. Uzun yıllar Antalya Altın Portakal Film Festivali ile yoluna devam eden festivalin ismi, Menderes Türel döneminde 'Antalya Uluslararası Film Festivali' oldu. Bu yıl yönetime gelen Muhittin Böcek döneminde de festivalde isim değişikliği yapıldı. Antalya Altın Portakal Film Festivali adını alan festivalin en az 5 yıl bu isimle devam etmesi bekleniyor.
BU YILKİ TEMA 'ÖZE DÖNÜŞ'
Menderes Türel'den sonra yönetime geçen Muhittin Böcek ile festival bu yıl 56'ncı yaşını kutlayacak. 1964 yılında ilk kez düzenlenen festivalde 'en iyi kadın oyuncu' ödülünü alan Türkan Şoray, bu yılki festivalin afişini süsledi. Ahmet Boyacıoğlu'nun yönetmenliğini yaptığı 56'ncı Antalya Altın Portakal Film Festivali, 26 Ekim-Kasım tarihleri arasında sanatseverle buluşacak. Seçim sürecinde sıklıkla altını çizdiği 'Altın Portakal özüne dönecek' sözünü yerine getirmek için yola çıktıklarını ve festivali asıl sahipleri olan Antalyalılarla buluşturmak için sabırsızlandıklarını belirten Muhittin Böcek, “Sinemamızı halka ulaştırmak adına elimizden geleni yapacağız. Bu yıl festival, geleneksel kortej coşkusuyla başlayacak. Yalnızca Antalya merkezinde değil ilçelerimizde yaşayan halkımıza da tırlarla film götüreceğiz ve açık hava film gösterimleri düzenleyeceğiz. Festivalin açılış ve kapanış törenleri 10 bin kişilik spor salonunda halkın katılımıyla gerçekleşecek" diye konuştu.
ALTIN PORTAKAL SİNEMA OKULU
İlki bu yıl yapılacak Altın Portakal Sinema Okulu, Türkiye'deki üniversitelerin radyo, televizyon, sinema, medya, iletişim ve görsel sanatlar bölümlerinden 100 öğrenciyi festival kapsamında ağırlayacak. İki yıl aradan sonra festivale geri dönen ulusal yarışmalar da birçok genç sinemacı için film yolculuklarında önemli bir durak olmaya devam edecek.
ONUR ÖDÜLLERİ MEKİN VE GÜNERİ'YE
Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin Onur Ödülleri bu yıl, henüz 14 yaşındayken ilk ödülünü Antalya'da alan, böylece festival tarihinin Altın Portakallı en genç oyuncusu olan Selma Güneri'ye ve 'Düğün'den 'Selvi Boylum, Al Yazmalım'a rol aldığı sayısız klasik ile sinemamızın en önemli jönlerinden ve karakter oyuncularından biri olan Ahmet Mekin'e verilecek. Ödüllerini açılış töreninde alacak olan iki usta oyuncu, festival kapsamında izleyiciyle buluşacak.
ZEKİ DEMİRKUBUZ JÜRİ BAŞKANI
Zeki Demirkubuz'un başkanlığında kurulan ve oyuncu Şebnem Bozoklu, oyuncu ve senarist Mert Fırat, yazar ve senarist Latife Tekin ile görüntü yönetmeni Emre Erkmen'den oluşan Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması jürisi yılın en iyi yerli filmini seçerken, 14 dalda toplam 720 bin TL değerinde para ödülü verecek. Melis Behlil, Nurdan Arca ve Veton Nurkollari'den oluşan Ulusal Belgesel Film Yarışması Jürisi iki filme toplam 90 bin TL değerinde ödülleri sunarken, Tuğçe Altuğ, Wilhelm Faber, Rezan Yeşilbaş'tan oluşan Ulusal Kısa Metraj Film Yarışması jürisi de toplam 30 bin TL destekli ödüllerin sahiplerini belirleyecek. Festivalin kazananları 1 Kasım'da festivalin kapanış ve ödül töreninde belli olacak.
YARIŞACAK 10 FİLM
Yönetmen Mahmut Fazıl Coşkun ve sinema yazarları Sevin Okyay ile Mehmet Açar'ın ön jüriliğinde yapılan değerlendirme sonucu yarışmaya seçilen 10 filmden 8'i Türkiye'de ilk kez seyirciyle buluşurken, 6'sı da dünya prömiyerini Antalya'da yapacak. Ali Aydın'ın 'Kronoloji', Ali Özel'in 'Bozkır', Faysal Soysal'ın 'Ceviz Ağacı', Kıvanç Sezer'in 'Küçük Şeyler', Leyla Yılmaz'ın 'Bilmemek', Maryna Er Gorbach ve Mehmet Bahadır Er'in 'Omar ve Biz', Onur Ünlü'nün 'Topal Şükran'ın Maceraları', Orçun Behram'ın 'Bina', Özkan Yılmaz'ın 'Soluk' ve Ümit Ünal'ın 'Aşk, Büyü, vs.' adlı filmleri festivalde yarışacak.
DÜNYA SİNEMASI ANTALYA'DA
Festivalin Dünya Sineması bölümünde Cannes'dan Venedik'e, Sundance'ten Toronto'ya, dünyanın önemli festivallerinde büyük ilgi görmüş 10 film yer alıyor. Altın Palmiye'nin sahibi 'Parazit'ten Anca Damian'ın animasyon başyapıtı 'Bir Köpeğin Fantastik Hikâyesi'ne, yılın merakla beklenen filmleri Antalya'da ilk kez seyirciyle buluşuyor. Yılın en iyi romantik komedilerinden sayılan Billie Piper filmi 'Rare Beasts / Ayrık Otları' ve Lauren Greenfield'in Oscar yarışının güçlü adaylarından biri olarak gösterilen belgeseli 'The Kingmaker / İpleri Elinde Tutan Kadın', Türkiye prömiyerlerini 56. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde yapıyor.
KAYIP FİLM ANTALYA'DA
56. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin sürprizlerinden biri de Muhsin Ertuğrul'un kayıp olduğu sanılan 1927 yapımı sessiz filmi 'Tamilla'nın özel gösterimi olacak. Türkiye'de ilk kez 56. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde gösterilecek olan film, ünlü Alman sanat yönetmeni Heinrich Beisenherz'in tasarımları ve atmosfer yaratmaktaki başarısıyla dikkat çekiyor. 'Tamilla'nın canlı müzik eşliğinde gerçekleştirilecek özel gösterimine piyanoda Ayşe Tütüncü ve klarnette Miray Eslek eşlik edecek.
FESTİVAL TARİHİNİN EN İYİ FİLMLERİ
"Gurbet Kuşları (1964), Aşk ve Kin (1965), Bozuk Düzen (1966), Hudutların Kanunu (1967), İnce Cumali (1968), 1969 yılında herhangi bir film seçilmedi, Bir Çirkin Adam (1970), Ankara Ekspresi (1971), Zulüm (1972), Hayat mı Bu (1973), Düğün (1974), Endişe (1975), Deli Yusuf (1976), Kara Çarşaflı Gelin (1977), Çöpçüler Kralı (1978), Demiryol ve Yusuf ile Kenan (1979), Sürü (1980), 1981 yılında herhangi bir film seçilmedi, Çirkinler de Sever (1982), Faize Hücum (1983), Bir Yudum Sevgi (1984), Dul Bir Kadın (1985), Aaahh Belinda (1986), Muhsin Bey (1987), Gece Yolculuğu (1988), Uçurtmayı Vurmasınlar (1989), Karılar Koğuşu (1990), Gizli Yüz (1991), Cazibe Hanım'ın Gündüz Düşleri (1992), Mavi Sürgün (1993), Yengeç Sepeti (1994), Böcek (1995), Tabutta Rövaşata (1996), Hamam (1997), Yara (1998), Salkım Hanım'ın Taneleri (1999), Güle Güle (2000), Büyük Adam Küçük Aşk (2001), Uzak (2002), Karşılaşma (2003), Yazı Tura (2004), Türev (2005), Kader (2006), Yumurta (2007), Pazar (2008), Bornova Bornova (2009), Çoğunluk (2010), Güzel Günler Göreceğiz (2011), Güzelliğin On Par'etmez (2012), Kusursuzlar ve Cennetden Kovulmak (iki film paylaştı) (2013), Kuzu (2014), Sarmaşık (2015), Mavi Bisiklet (2016), Melekler Beyaz Giyer (2017) Üç Yüz (2018)."
DHA-Kültür Sanat - Türkiye-Antalya - Hasan DEMİRBAŞ
